W czasach rosnącego konsumpcjonizmu, otwartych granic i sprzedaży internetowej, rola transportu towarów jest nie do przecenienia. W samej Polsce jest zarejestrowanych obecnie blisko pół miliona ciężarówek. Polski transport krajowy opiera się w około 70% na transporcie drogowym. Każdego dnia firmy transportowe i spedycyjne podejmują się działań logistycznych i organizują przewozy towarów po całej Europie. Jest […]
Czytaj więcejWyzwania związane z transportem towarów są nieodłączną częścią branży logistycznej i usługowej. Liczba elementów łańcucha dostaw w połączeniu z kosztami wysyłki towarów potrafią przyprawić o ból głowy. By usprawnić ten skomplikowany proces powstała gestia transportowa, która opisuje warunki organizacji transportu oraz podział odpowiedzialności za jego organizację i ponoszone koszty transportu towarów pomiędzy sprzedawcą, kupcem a spedycją lub firmą transportową.
Co to jest gestia transportowa?
Gestia transportowa to określenie oznaczające przyjęte reguły organizacji transportu towarów. Mówi ona o ustaleniach umowy handlowej pomiędzy stronami w nią zaangażowanymi. To obszerny dokument, który określa prawa oraz obowiązki kupującego, oraz sprzedającego, a także precyzuje organizację usługi transportowej. Szczególnie skomplikowany jest transport międzynarodowy — przedsiębiorstwa zajmujące się tym rodzajem transportu muszą bardzo dobrze znać założenia gestii transportowej, aby skutecznie organizować transport również poza granicami Polski.
Poza jakością sprzedawanych produktów, na wizerunek naszej marki bez wątpienia wpływa zarządzanie transportem towarów. Skuteczne planowanie, realizacja i kontrola to kluczowe elementy łańcucha dostaw. Dzięki gestii transportowej możemy zlecić takie zadania, jak analiza kosztów, konsolidacja ładunków, planowanie trasy, analiza taryf i ceł, kontakt z przewoźnikami.
Rodzaje gestii transportowej
Branża transportowa wyróżnia kilka rodzajów gestii, które różnią się odpowiedzialnością za organizację transportu i bywają zależne od miejsca wykonywania transportu. Różne rodzaje gestii transportowej pozwalają przerzucić zadania i problemy związane z logistyką transportu na drugą stronę transakcji lub na zewnętrzne firmy. Gestia transportowa odnosi się do podziału odpowiedzialności i kosztów związanych z organizacją przewozu towarów między stronami transakcji handlowej. Wyróżnia się trzy główne rodzaje gestii transportowej:
- Gestia własna: Jedna ze stron umowy samodzielnie organizuje i opłaca cały proces transportu towaru.
- Gestia obca: Proces transportu, wraz ze związanymi z nim formalnościami oraz wszelkimi kosztami, są po stronie zewnętrznej firmy. Doświadczeni spedytorzy organizują transport, a następnie nim zarządzają.
- Gestia mieszana: Ten rodzaj gestii jest zarządzany zarówno przez sprzedającego, jak i kupującego. Często polega to na podziale pracy na różnych etapach transportu lub dzieleniu się etapami organizacji transportu po ustaleniu, w których elementach dana strona się specjalizuje.
Zalety i wady gestii transportowej
Transport ciężarowy generuje wysokie koszty, nawet przy wewnątrzkrajowych dostawach. Decydując się na gestię własną, musimy liczyć się z ciążącą na nas odpowiedzialnością oraz z ryzykiem związanym z fluktuacjami w łańcuchu dostaw. Przed zdecydowaniem się na taki krok, powinniśmy zatrudnić w swojej firmie doświadczonych logistyków, którzy wiedzą, jak zarządzać transportem ciężarowym, niezależnie, czy chodzi o transport międzynarodowy, czy
transport krajowy. Zaletą gestii transportowej własnej będzie pełna kontrola nad przewozem oraz indywidualne dostosowanie wszelkich czynników transportu, takich jak na przykład standardy bezpieczeństwa. Gestia obca jest zwykle korzystniejszą opcją, jeśli mamy do zrealizowania transport międzynarodowy. Istnieje ryzyko trudności w znalezieniu odpowiedniego przewoźnika, mniejsza kontrola nad procesem i tempem transportu towaru. Z drugiej strony zlecenie obcej firmie gestii jest korzystne z perspektywy oszczędności czasu. Możemy realizować inne zadania, podczas gdy nasz transport organizuje firma zewnętrzna.
Gestia transportowa a warunki Intercoms
Nazwa Incoterms to skrótowiec słów International Commercial Terms. Jest to dokument opisujący międzynarodowe reguły handlowe, które precyzują podział praw, obowiązków, kosztów i ryzyka między sprzedającym a kupującym w procesie logistycznym. Pomysłodawcą i autorem Incoterms jest Międzynarodowa Izba Handlowa. Reguły Incoterms są z powodzeniem od lat stosowane na całym świecie. Lista 11 zasad Incoterms prezentuje się następująco:
- EXW (Ex Works): Sprzedający udostępnia towar we wskazanym miejscu, a pełna gestia transportowa, czyli organizacja i koszty transportu, spoczywa na kupującym.
- FCA (Free Carrier): Obowiązki sprzedającego kończą się w momencie przekazania towaru przewoźnikowi w uzgodnionym miejscu. Dalsza logistyka, w tym wyładunek i inne czynności, należą do kupującego.
- CIF (Cost, Insurance and Freight): Obowiązki sprzedającego są analogiczne do CFR, z dodatkiem opłacenia ubezpieczenia towaru na czas transportu.
- CPT (Carriage Paid To): Sprzedający organizuje i opłaca transport towaru do określonego miejsca, przekazując towar przewoźnikowi. Kupujący przejmuje ryzyko oraz dalsze koszty, takie jak wyładunek, od momentu przekazania towaru przewoźnikowi.
- CIP (Carriage and Insurance Paid To): Podobnie jak CPT, z tą różnicą, że sprzedający dodatkowo zawiera i opłaca ubezpieczenie towaru na czas transportu.
- DPU (Delivered at Place Unloaded): Sprzedający odpowiada za transport i dostarczenie towaru do określonego terminalu w kraju przeznaczenia, ponosząc wszystkie związane z tym koszty, w tym wyładunek. Kupujący przejmuje odpowiedzialność po wyładunku towaru w terminalu.
- DAP (Delivered at Place): Sprzedający organizuje i opłaca transport towaru do miejsca docelowego w kraju kupującego, bez obowiązku wyładunku. Kupujący ponosi koszty i odpowiedzialność za wyładunek.
- DDP (Delivered Duty Paid): Sprzedający ponosi pełną odpowiedzialność za transport, koszty, ryzyko oraz opłaty celne i podatki aż do dostarczenia towaru do miejsca przeznaczenia. Kupujący odpowiada jedynie za wyładunek towaru.
Kluczowe warunki umowy w gestii transportowej
Umowa gestii transportowej powinna zawierać takie elementy jak:
- Organizacja transportu: Ustalenie, która ze stron jest odpowiedzialna za wybór środka transportu, planowanie trasy oraz zarządzanie procesem przewozu. Jak już wspominaliśmy wcześniej, może to być sprzedający, kupujący lub spedycja zatrudniona specjalnie na tę okazję, bądź stale współpracująca z naszą firmą.
- Podział ryzyka: Bardzo ważne jest ustalenie momentu, w którym ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru przechodzi ze sprzedającego na kupującego. Jest to kluczowa praktyka dla określenia odpowiedzialności w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń.
- Ubezpieczenie towaru: Ustalenia w kwestii, która strona jest zobowiązana do ubezpieczenia ładunku na czas transportu oraz zakres tego ubezpieczenia.
- Odprawa celna: Określenie, kto jest odpowiedzialny za formalności celne, zarówno w kraju eksportu, jak i importu oraz kto ponosi związane z tym koszty.
Śledzenie ładunku w gestii transportowej
Sprawdzony system śledzenia ładunku w gestii transportowej to połowa sukcesu udanego transportu. Świadomość miejsca, w którym znajduje się towar i czasu pozostałego do doręczenia, pozwala zaoszczędzić obu ze stron niepotrzebnych komplikacji. Tak samo gestia obca, jak i własna, powinna być wspierana systemem śledzenia przewozu, który w każdym momencie poinformuje nas o miejscu i stanie, w jakim jest nasz ładunek.